Wat is het noorderlicht?
De heldere dansende lichten van het Noorderlicht zijn eigenlijk botsingen tussen elektrisch geladen deeltjes van de zon die de atmosfeer van de aarde binnenkomen. De lichten zijn te zien boven de magnetische polen van de noordelijke en zuidelijke hemisferen. Ze staan bekend als ‘Aurora borealis’ in het noorden en ‘Aurora australis’ in het zuiden.
Het Noorderlicht verschijnt in veel kleuren, hoewel bleekgroen en roze het meest voorkomen. Tinten in rood, geel, groen, blauw en violet zijn gemeld. De lichten verschijnen in vele vormen, van verspreide wolken van licht tot stralen, bogen, golvende gordijnen die met een griezelige gloed de hemel oplichten.
Wat is de oorzaak van het Noorderlicht?
Het noorderlicht is eigenlijk het gevolg van botsingen tussen gasvormige deeltjes in de atmosfeer van de aarde met geladen deeltjes die vrijkomen uit de atmosfeer van de zon. Variaties in kleur zijn het gevolg van het type gasdeeltje dat botst. De meest voorkomende Noorderlicht kleur, een licht geelgroen, wordt veroorzaakt door zuurstofmoleculen die zich ongeveer 100 km boven de aarde bevinden. Zeldzame, geheel rode Noorderlicht worden geproduceerd door zuurstof op grote hoogte, op een hoogte van maximaal 325 km. Stikstof produceert blauwe of paarsachtig rood Noorderlicht.
De connectie tussen het noorderlicht en de zonnevlekkenactiviteit wordt sinds ongeveer 1880 vermoed. Dankzij onderzoek dat is uitgevoerd sinds de jaren 1950, weten we nu dat elektronen en protonen van de zon op de ‘zonnewind’ naar de aarde worden geblazen. (Noot: 1957-58 was Internationaal Geofysisch Jaar en de atmosfeer werd uitgebreid bestudeerd met ballonnen, radar, raketten en satellieten.) Raket-onderzoek wordt nog steeds uitgevoerd door wetenschappers van de Universiteit van Alaska in Fairbanks – (http://www.gi.alaska.edu/)
De temperatuur boven het oppervlak van de zon is miljoenen graden Celsius. Bij deze temperatuur zijn botsingen tussen gasmoleculen frequent en explosief. Vrije elektronen en protonen worden uit de atmosfeer van de zon gegooid door de rotatie van de zon en ontsnappen door gaten in het magnetisch veld. Door de zonnewind worden ze naar de aarde geblazen, waar de geladen deeltjes grotendeels afgebogen worden door het magnetisch veld van de aarde. Het magnetisch veld van de aarde is echter zwakker aan beide poolen en daarom komen sommige deeltjes toch in de atmosfeer van de aarde en botsen daar met gasdeeltjes. Deze botsingen zenden licht uit dat we waarnemen als de dansende lichten van het noorden (en het zuiden).
De lichten van het Noorderlicht strekken zich over het algemeen uit van 80 kilometer tot 640 kilometer boven het aardoppervlak.
Wat is de beste plaats om het Noorderlicht te zien?
Noorderlicht is te zien op het noordelijk of zuidelijk halfrond, in een onregelmatig gevormde ovaal gecentreerd boven elke magnetische pool. De lichten staan bekend als ‘Aurora borealis’ in het noorden en ‘Aurora australis’ in het zuiden. Wetenschappers hebben geleerd dat in de meeste gevallen noordelijke en zuidelijke aurora’s spiegelachtige afbeeldingen zijn die tegelijkertijd voorkomen, met vergelijkbare vormen en kleuren.
Omdat de verschijnselen zich voordoen in de buurt van de magnetische polen, zijn noordelijke waarnemingen ver zuidelijk in New Orleans op het westelijk halfrond gezien, terwijl vergelijkbare locaties in het oosten nooit de mysterieuze lichten ervaren. De beste plaatsen om het Noordelricht te bekijken bevinden zich in de noordwestelijke delen van Canada en Alaska, Groenland en IJsland, de noordkust van Noorwegen en over de kustwateren ten noorden van Siberië.
Noord-Noorwegen staat bekend als een van de beste plekken ter wereld om het noorderlicht te zien. Noord-Noorwegen, vooral het gebied rond Tromso, is een bijzonder populaire bestemming. Ook het Abisko National Parkin het noorden van Zweden heeft een reputatie opgebouwd als de nummer 1 aurora-kijken bestemming op de planeet, vanwege het feit dat het zich bevindt in een zeer speciaal microklimaat met minder neerslag dan elke andere locatie binnen de aurora-zone.
Zuidelijke aurora’s worden niet vaak gezien omdat ze geconcentreerd zijn in een onbewoond gebied in een ring rond Antarctica en de zuidelijke Indische Oceaan.
Gebieden waar geen of weinig ‘lichtvervuiling’ is, zijn de beste plaatsen om naar het Noorderlicht te kijken. Gebieden ver in het noorden, in kleinere gemeenschappen, hebben de neiging het beste te zijn.
Wanneer is de beste tijd om naar het Noorderlicht te kijken?
Onderzoekers hebben ook ontdekt dat aurora-activiteit cyclisch is en ongeveer elke elf jaar een piek bereikt. De volgende piekperiode is 2024.
De winter in het noorden is over het algemeen een goed seizoen om de lichten te bekijken.Winter en lente zijn over het algemeen minder bewolkt dan de herfst in en rond de noordelijke Noorderlicht zone, dus een reis tussen december en april is logisch. De lange periodes van duisternis en de frequentie van onbewolkte nachten bieden veel goede mogelijkheden om het Noorderlicht waar te nemen.
Kleed je warm, plan de lucht te bekijken tussen 22.00 uur en 02.00 uur lokale tijd, hoewel er op elk moment in de donkere uren een actieve periode kan zijn. Meestal is de beste tijd van de nacht (op heldere nachten) de lokale tijd middernacht. Actieve perioden zijn meestal ongeveer 30 minuten lang en komen om de twee uur voor als de activiteit hoog is. Het Noorderlicht is een sporadisch fenomeen dat willekeurig gedurende korte perioden voorkomt of helemaal niet. U kunt een idee krijgen van hoe actief het Noorderlicht waarschijnlijk in uw gebied zijn, door een korte termijn Noorderlicht-voorspelling in de gaten te houden, zoals de voorspelling van het Geophysical Institute hier: http://www.gi.alaska. edu/AuroraForecast
Legenden
‘Aurora borealis’, het Noorderlicht van het noordelijk halfrond, betekent ‘zonsopgang van het noorden’. ‘Aurora australis’ betekent ‘zonsopgang van het zuiden’. In de Romeinse mythen was Aurora de godin van de dageraad. Veel culturele groepen hebben legendes over de lichten. In de middeleeuwen werden de voorvallen van aurorale vertoningen gezien als voorboden van oorlog of hongersnood. De Maori van Nieuw-Zeeland deelden een geloof met veel noordelijke mensen in Europa en Noord-Amerika dat de lichten reflecties waren van fakkels of kampvuren.
De Menominee Indianen van Wisconsin geloofden dat de lichten de locatie aangeven van Manabai’wok (reuzen) die de geesten waren van grote jagers en vissers. De Inuit van Alaska geloofden dat de lichten de geesten waren van de dieren waarop ze jaagden: de zeehonden, zalm, herten en beluga-walvissen. Andere inheemse volkeren geloofden dat de lichten de geesten van hun volk waren.
Bronnen: www.northernlightscentre.ca
Hoi Eddy, dat is lastig te voorspellen. De piek ligt in 2024. De beste waarneming is als het donker is, dus in de genoemde winterperioden. Welke van de door jou genoemde winters beter is, kun je wellicht via de korte termijn voorspelling nagaan. Je komt er via de genoemde links.
Beste,
Bedoelen jullie in het artikel met piekperiode grootste activiteit van de zon in de winter van 2023-2024 of winter 2024-2025?
Mvg, Eddy